طراحی فضای سبز- قسمت پنجم

برکه های حیا ت وحش یا طبیعی :
در این برکه ها موارد ١ تا ٣ مانند قبل تکراری است سپس کف پوش را به آرامی پهن کرده و ١٥ سانتی متر از کناره لبه ها باقی گذارد بقیه را می بریم و با استفاده از مواد غیر سمی مثل : کاغذ ضخیم یا مقوا لایه ای در کف برکه ایجاد می کنیم و سپس لایه ای از خاک رس به قطر ٥ سانتی متر روی لایه قبل می ریزیم . لایه ای به شکل مربع یا دایره از کف پوش را به طور موقت در کف برکه پهن می کنیم و با گذاشتن سنگ روی لایه کف پوش موقت آنرا محکم نگه می داریم تا آب پر شود ، پس از پر شدن برکه کفپوش موقت را بر می داریم .

برکه های سیمانی وبتونی :
این برکه ها از بتون و سیمان ساخته می شود که نمونه های آن را می توان در کاخ و باغ های قدیم مشاهده کرد .

احداث برکه ای بتونی :
ابتدا گودالی حفر می شود و دورتا دور گودال پی ریزی می شود که عمق این پی باید ٥ سانتی متر باشد دیواره های شیب دار نیز ضخامت ١٠ سانتی متر دارد و چنانچه دیواره های عمودی باشند حداقل ضخامت دیوار باید ١٥ سانتیمتر باشد .

مراحل کار :
١ - لایه ای از کف را به ضخامت ١٥ سانتی متر از قلوه سنگ و خرده آجر پر می کنیم و روی آن را بکوبید .
٢ - روی دیواره های جانبی توری ساخته شده از میل گرد کشیده و کف برکه را با سیم توری ضخیم بپوشانید .
٣ - ملاتی بسازید که مخلوطی از ٣ قسمت سنگ ، قلوه سنگ + ٢ قسمت شن و ماسه + ١ قسمت سیمان باشد . این ملات را با آب مخلوط کنید و هم بزنید .
٤ - بلافاصله روی سیم توری با میل گرد برای جلوگیری از زنگ زدن آنها ملات ساخته شده را بریزید که ضخامت ملات در کف ١٢ سانتی متر و در دیواره های شیب دار ٨ سانتی متر است .



نکته : برای برکه های منظم از تخته تراز استفاده شود بدین صورت که ابتدا تخته را با صابون با روغن آغشته کرده و آن را بلافاصله در کنار دیواره های عمودی قرار می دهیم و ملات را با بیل بین تخته تراز و گودال می ریزیم سپس یک روز صبر می کنیم تا ملات محکم خشک شود و آنگاه تخته تراز را بر میداریم که ضخامت ملات هم ١٢ سانتیمتر است .

٥ - بعد از خشک شدن کامل لایه اول برکه ملات جدیدی از ٣ قسمت ماسه نرم + ١ قسمت سیمان آماده کرده و اگه خواستار برکه ای رنگی هستیم از پودرهای خاص در این مرحله استفاده می کنیم و بعداز آماده شدن این مخلوط کل برکه را ضخامت ٢ سانتی متر با این مخلوط می پوشانیم مخلوط را با ماله بر سطح ملات قبلی کشیده تا کاملاً صاف و صیقلی شود و اگر هوا خشک باشد ملات ترک برمیدارد به همین دلیل مرتباً باید دیواره ها را مرطوب کرد در شرایط گرم و مرطوب یک هفته و در شرایط گرم و خشک دو روز بعد می توان برکه را آب گیری کرد .

خطرناک ترین عنصری که سیمان آزاد می کند آهک است به همین علت باید آب برکه را چندین بار پر و خالی کرد به طور معمول ٢ هفته پس از ساخت این مواد از برکه خارج می شود ولی امروزه با استفاده از موادی به نام زرین پلی ارتان این زمان تا سه روز کاهش داده اند .

برکه های بلوکی :
به این دلیل آنها را به این نام می خوانند که بلوک های مکعب شکل یا آجر در ساخت آن به کار رفته است تنوع در این برکه ها بسیار زیاد است همانطور که قبلا گفته شد برکه ها اکثراً در سطح زمین ساخته می شوند ( مسطح با زمین اند ) ولی میتوان برکه ها را بالاتر از سطح زمین ساخت برکه ها بالاتر از سطح زمین را به رغم ظاهر سیمانی با آجر و بلوک می سازند و فقط قشری از سیمان را روی آن می کشند تا دیواره ها صاف و صیقلی شود . مزایای این برکه ها عدم ریزش خاک و سنگ به داخل برکه و ایجاد دیوار کناری برای نشستن است . که اگر این دیواره ٥٠ سانتی متر ارتفاع داشته باشد افراد معلول نیز می تواند از برکه استفاده کند .

برکه های سرامیکی :
از تمام ظروف سرامیک می توان استفاده نمود ولی باید نکات زیر رعایت شود :
١ - ظروف را بشوییم
٢ - اگر سوراخی بود آن را مسدود کنیم سپس از دو نوع مخلوط با فرمول زیر آماده می کنیم با قسمت شن + ١ قسمت سیمان یا ٢ قسمت پیت + ١ قسمت شن + ١ قسمت سیمان به هر کدام از این دو مخلوط آب اضافه کرده تا خمیر شود سپس کف ظرف را با ضخامت ١ تا ٣ سانتی متر با این مخلوط می پوشانیم . کاربرد این مخلوط به دو صورت است. مخلوط را کاملاً صاف و صیقلی می کنیم یا مخلوط را ناصاف کرده تا حالت صخره ای به خود بگیرد .

برکه های چوبی :
می توان از انواع شبکه های چوبی استفاده کرد که در این شبکه ها نباید مواد روغنی یا شیمیایی باشد برای طبیعی تر شدن برکه می توان کمی از شبکه را در زمین فرو کرد و یک نوار فلزی که زنگ نزند دور شبکه کشیده که این نوار فشار آب و خاک را بر روی برکه خنثی می کند . مزیت : شبکه هایی که در زمین فرو رفته اند این است که در برابر یخ بندان مقاوم هستند .

تجهیزات در برکه ها :
فواره ها و آب نما :
آب نما و فواره باید بسیار کوچکتر از برکه ساخته شود و یک پمپ نیز برای این آب نما یا فواره مورد نیاز می باشد لوله کشی آب نیز باید از وسط در جریان باشد . معمولاً دور تا دور دیوار محیطی برکه را با عمق کم آجر چینی یا سنگ چینی می کنند . برای زیباتر شدن برکه ها و آب نماها استفاده از سیستم نور پردازی با استفاده از لامپ های رنگارنگ مخصوص زیر آب می توان این کار را کرد . برای آب نماها بهترین طریقه ریختن آب به شکل دایره وار و قارچی است اما برکه ها ی بزرگ انواع ریزش آب را می توان داشت . مثل اینکه آب از فراز برجی بریزد یا اینکه از دیواره ایی آب به پایین بریزد .


طراحی کنا ربرکه ها :
اگر طراحی برکه از نوع منظم باشد احاطه کردن کناره برکه با اشکال نا منظم از سنگ های طبیعی و کاشتن گیاهان بین شکاف سنگ طراحی ناهماهنگ و ناسازگار با برکه ایجاد می کند . بر عکس برکه هایی نا متقارن با کناره های قرینه ای و منظم هم جلوه ایی نخواهد داشت . پس کناره های برکه ای رسمی را باید با اشکال منظم و متقارن ساخت . در طراحی برکه های حیات وحش هیچ کناره ای نا سازگار تر از کناره های سنگ فرش نیست . در کناره های این نوع برکه ها با کاشتن گیاهان وحشی و آبزی مثل گیاهان فراموشم نکن و آجوکا و استفاده از سنگ ها و صخره های طبیعی مکمل های زیبا و سازگاری با محیط و طبیعت فراهم کرد .

ایمنی کناره های برکه :
در مورد برکه های بالاتر از سطح زمین ساختن لبه ها با تخت سنگ های پهن بسیار مطلوب است. در قسمت های دور تر از لبه ها نیز می توان از خاک طبیعی استفاده کردو در آن گیاه کاشت . در طراحی کنار برکه ها ٣ عامل ایمنی را باید در نظر گرفت .
١ - تخت سنگ های مورد نظر باید سطحی پهن و مناسب داشته باشند به نحوی که به آسانی بتوان بر روی آن نشست که این ویژگی مانع سقوط شده و در ضمن وزن انسان را نیز تحمل می کند .
٢ - زیر سازی یا پی ریزی جدول ها نیز باید به گونه ای باشد که استحکام لازم را داشته باشد در غیر این صورت لبه های برکه فرو می ریزند .
٣ - سطح سنگ ها صاف و لغزنده نباشد مثلاً سنگ مرمر برای این منظور مناسب نیست . سنگ های معمولی را نیز جلبک ها می پوشانند برای از بین بردن جلبک ها باید از بُرس خشن یا محلول رقیق جلبک کش استفاده کرد .
محل نصب لوله های آب در برکه :
بطور کلی محل مناسب برای قرار دادن لوله ها به سلیقه اشخاص بستگی دارد ولی به لحاظ فنی دهانه خروجی آب باید نزدیک به برکه باشد . بدیهی است که پمپ هم نباید از آن دور باشد بنابر این هر چه دهانه ورودی و خروجی آب فاصله کمتری داشته باشد بهتر است چون علاوه بر صرفه جویی در خرید لوله فشار آب نیز بهتر است البته این روش معایبی نیز دارد و آن این است که آب های نزدیک به محل ورود آب به داخل برکه همواره متلاطم و آبهای دور تر آرام و ساکن است .

پمپ ها به دو گروه تقسیم می شوند :

١ - پمپ های سطحی و بیرونی :
این پمپ ها در خارج از برکه نصب می شوند ارزان تر از پمپ های درونی هستند ، نصب آنها در خارج از آب کار بازرسی ، تعمیر و نگهداری را آسان تر می کند . اکثر پمپ های بیرونی قوی تر از پمپ های درونی هستند اما این پمپ ها در محیط مرطوب آسیب می بینند . بنابراین یابد در محلی خشک و دارای تهویه مناسب نصب شود که بهتر از در یک اتاقی بالاتر از سطح زمین قرار بگیرند . در محل پمپاژ برای جلوگیری از ورود اشیاء خارجی یک صافی می گذارند .

٢ - برکه های عمقی یا درونی :
این پمپ ها در زیر آب نصب می شوند و حتماً قبل از روشن شدن باید مطمئن بود که زیر آب قرار گرفته اند . در حقیقت این پمپ برای کار کردن زیر آب در نظر گرفته شده بخش الکتریکی پمپ در محلی خشک در خارج از آب قرار دارد پمپ های عمقی برای کار کردن زیر آب در نظر گرفته شده بخش الکتریکی پمپ در محلی خشک درخارج از آب قرار دارد پمپ های عمقی حتماً صافی دارند تا گل و لای به داخل موتور وارد نشود . زمان تمیز کردن یا تعویض صافی را از کاهش حجم آن تشخیص داد . در برکه های پاکیزه پس از یک هفته و رد برکه های آلوده زمان تمیز کردن صافی خیلی زودتر است که برای تمیز کردن پمپ آنرا خاموش می کنیم . صافی را در می آوریم زیر آب می شوییم ، دوباره سر جای خود می گذاریم . برکه های درونی بی صدا کار می کند . مستقیماً در معرض دید نیستند ، نظافت آن راحت تر است ولی بسیار گران تر می باشند . این پمپ ها برای برکه های کوچک مناسب است ولی در برکه های بزرگ باید از پمپ های بیرونی استفاده کرد .

فیلتر ها یا صافی ها چند وظیفه دارند :
١ - حذف مواد جامد به طریق فیزیکی مثل:گل،برگ وغیره
٢ - تصفیه شیمیایی آب بخصوص حذف مواد سمی مثل : نیتریت و آمونیاک


٣ - تصفیه بیولوژی آب که با استفاده از برخی باکتری های مواد سمی مثل : آمونیاک به نیتریت تبدیل شده که در نهایت این نیتریت های سمی نیز به نیترات کم زیان تبدیل می شوند البته نیترات ها در غلطت بالا سمی هستند البته برخی از گیاهان و ماهی ها از نیترات استفاده می کنند .

گیاهان :
مهم ترین نقش گیاهان در فرایند فتوسنتز است که تأمین اکسیژن می کند همچنین گیاهان اولین حلقه را در زنجیره غذایی تشکیل می دهند . عواملی که باعث می شود گیاهان در یک منطقه رشد کنند عبارتند از : نور خورشید ، آب و خاک در آن منطقه .

گیاهان از نظر منبع :

١ - منبع برنامه ریزی :
علاوه بر نقش مهمی که گیاهان در زمین به عنوان منبع حیات دارند در طراحی و برنامه ریزی نیز اهداف انسان را تامین می کنند . در برنامه ریزی گیاهان مهم ترین جز اصولی تشکیل دهنده محیط و منظر می باشد .

٢ - منبع طراحی :
در مقیاس پروژه پوشش گیاهی فواید حسی بی شماری دارد . می تواند دید را محدود و فضا را قسمت کند همچنین می تواند فضا را محصور یا به صورت پشت پرده صحنه برای سایر عناصر محیط عمل کرد . همچنین می تواند رنگ را وارد محیط و منظر بکند یا مانعی برای بادهای شدید باشد و یا با هدایت آرام ترین نسیم ها تأثیر آنها را چند برابر کند . گیاهان می توانند آسایش انسان را تأمین کنند در حقیقت گیاهان با تبخیر آب باعث خنک شدن هوا می شوند و جریان کمی از هوا را نیز جا به جا می کنند . حتی آنها باعث می شود که جهت باد عوض شود که البته این ویژگی با توجه به فصل تغییر می کند .